Çe Qevara Kimdir – Həyatı, Fəaliyyəti və Təsiri
Ernesto “Çe” Qevara, 20-ci əsrin ən tanınmış inqilabçılarından biridir. Onun həyatı və fəaliyyəti, xüsusilə Kuba inqilabında və Latın Amerikasında sosial ədalət uğrunda mübarizədəki rolu ilə yadda qalır. Çe Qevara, sadəcə bir inqilabçı deyil, həm də ideoloji mübarizənin simvolu, antiimperialist hərəkatların lideri və mədəniyyətin bir parçası olmuşdur.
Che guevara kimdir
Häyatı və Şəxsi Arxa Planı
Uşaqlıq və Təhsil
Çe Qevara, 14 iyun 1928-ci ildə Argentinalı bir ailədə doğulmuşdur. Uşaqlıqda astma xəstəliyindən əziyyət çəksə də, bu, onun dünyanı kəşf etməyə olan həvəsini azaldıb. Məktəb illərində riyaziyyat və ədəbiyyatda yüksək nəticələr göstərmiş, lakin sağlamlıq problemləri səbəbindən idmanla məşğul ola bilməmişdir.
Bundan sonra, Çe Qevara, Buenos Aires Universitetində tibb təhsili almağa başlamışdır. Təhsilini başa vurduqdan sonra, 1950-ci ildə 4.500 km-lik bir velosiped səyahətinə çıxmış və bu səyahət onun dünyaya baxışını əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirmişdir. Sonraki illərdə, o, Cənubi Amerikanın müxtəlif ölkələrini gəzərək, yoxsulluq və sosial ədalətsizliklərlə üzləşmişdir.
Şəxsi Həyat
Çe Qevara, həyatında bir neçə dəfə evlənmişdir. İlk evliliyi Hilda Gadea ilə olmuşdur və bu evlilikdən bir qızı dünyaya gəlmişdir. Sonradan, o, Kuba inqilabında iştirak etmək üçün Hildadan ayrılmışdır. İkinci evliliyi Aleida March ilə olmuşdur və bu evlilikdən də iki övladı var.
Fäaliyyəti və Karyerası
Kuba İnqilabında Rolu
1955-ci ildə Meksikada Fidel Kastro ilə tanış olan Çe Qevara, onunla birlikdə Kuba inqilabına qatılmağa qərar vermişdir. 1956-cı ildə “Granma” gəmisində Kuba sahillərinə çıxaraq, Sierra Maestra dağlarında Batista rejiminə qarşı silahlı mübarizəyə başlamışdır. Onun rəhbərliyi altında, inqilabçılar bir çox döyüşlərdə qələbə qazanmış və 1959-cu ildə Havana şəhərini ələ keçirmişlər.
Kuba Hökumətindəki Vəzifələri
İnqilabdan sonra, Çe Qevara, Kuba hökumətində müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır. O, 1959-cu ildən 1961-ci ilə qədər Kuba Mərkəzi Bankının prezidenti olmuş, daha sonra Sənaye Nazirliyi və İnqilabçı Hərbi Məhkəmənin rəhbəri vəzifələrində çalışmışdır. Bu dövrdə, o, iqtisadi islahatlar həyata keçirmiş, torpaq islahatı və sənayeləşmə sahələrində mühüm addımlar atmışdır.
Latın Amerikasında Mübarizə
1965-ci ildə Çe Qevara, Kuba hökumətindəki vəzifələrindən istefa edərək, Latın Amerikasında inqilabi hərəkatlara dəstək vermək məqsədilə Boliviyaya getmişdir. Burada, Boliviya hökumətinə qarşı silahlı mübarizəyə başlamış, lakin 1967-ci ildə Boliviya ordusu tərəfindən əsir götürülərək, La İguerada edam edilmişdir.
Nailiyyətləri və Yaradıcılığı
İdeoloji Təsiri
Çe Qevara, “Guerrilla Warfare” (Guerrilla Müharibəsi) adlı əsərində, kiçik silahlı qrupların böyük inqilabları necə başlada biləcəyini nəzəri olaraq izah etmişdir. Bu əsər, dünya miqyasında inqilabçı hərəkatlar üçün əhəmiyyətli bir bələdçi olmuşdur.
İqtisadi və Sosial İslahatlar
Kuba hökumətində çalışdığı dövrdə, Çe Qevara, torpaq islahatı həyata keçirmiş, böyük əkin sahələrini dövlətləşdirərək, kiçik fermerlərə paylamışdır. O, həmçinin sənayeləşmə prosesini sürətləndirmək üçün planlar hazırlamış, lakin bu planların bir çoxu iqtisadi çətinliklər səbəbindən uğursuz olmuşdur.
Mədəniyyətə Təsiri
Çe Qevara, sadə həyat tərzi və inqilabçı idealları ilə mədəniyyətə də təsir etmişdir. Onun şəkli, xüsusilə Alberto Korda tərəfindən çəkilən məşhur portreti, dünya miqyasında inqilabçı hərəkatların simvoluna çevrilmişdir. Bu şəkil, müxtəlif sənət əsərlərində, afişalarda və geyimlərdə istifadə edilmişdir.
Təsiri və İrsi
Dünya Miqyasında Təsiri
Çe Qevara, həyatını sosial ədalət və inqilab uğrunda mübarizəyə həsr etmişdir. Onun fəaliyyəti, xüsusilə Latın Amerikasında və digər inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, inqilabçı hərəkatlara ilham vermişdir. Onun ideyaları, müxtəlif siyasi və sosial hərəkatlar tərəfindən mənimsənilmiş və inkişaf etdirilmişdir.
Azərbaycan Kontekstində
Azərbaycan cəmiyyətində də Çe Qevara’nın təsiri hiss olunmuşdur. Onun inqilabçı idealları və mübarizə ruhu, xüsusilə gənclər arasında maraq doğurmuşdur. Bəzi təhsil müəssisələrində onun həyatı və fəaliyyəti haqqında mühazirələr keçirilir, kitablar nəşr olunur və sənət əsərləri yaradılır.
