Cəmşid Naxçıvanski kimdir? Həyatı, fəaliyyəti, bioqrafiyası və hərbi nailiyyətləri
Cəmşid Naxçıvanski kimdir sualına qısa cavab belədir: O, Azərbaycanın hərb tarixində iz qoymuş görkəmli sərkərdə, Sovet İttifaqı ordusunda general-mayor rütbəsinə qədər yüksəlmiş ilk azərbaycanlılardan biri və böyük vətənpərvər şəxsiyyət olmuşdur. Onun həyatı, fəaliyyəti, bioqrafiyası və nailiyyətləri yalnız Azərbaycan deyil, ümumilikdə region üçün mühüm tarixi əhəmiyyət kəsb edir.
Cəmşid xan Naxçıvanski XIX əsrin sonlarında dünyaya gəlib, XX əsrin ilk yarısında hərbi karyerası ilə şöhrət qazanmışdır. Həm çar Rusiyası, həm də Sovet ordusunda xidmət etmiş, cəsarəti, döyüşlərdə göstərdiyi igidlik və hərbi istedadı ilə seçilmişdir. O, Azərbaycan xalqı üçün hərbi məktəb və vətənpərvərlik simvoludur.
Bu məqalədə Cəmşid Naxçıvanskinin həyatı, fəaliyyəti, bioqrafiyası, karyerası, nailiyyətləri, yaradıcılığı və tarixi təsiri barədə geniş məlumat təqdim olunacaq.
Cəmşid naxçıvanski kimdir
Naxçıvan xanlarının nəslindən olan sərkərdə
Cəmşid Naxçıvanski 1895-ci ildə Naxçıvan şəhərində qədim və məşhur Naxçıvan xanlarının ailəsində dünyaya gəlmişdir. Onun atası Kalbalı xan Naxçıvanski, anası isə zadəgan ailəsinə mənsub idi. Beləliklə, Cəmşid xan həm soy-kökünə, həm də ailə tərbiyəsinə görə hərbi ənənələr içində böyümüşdür.
Uşaqlıq və ailə mühiti
Uşaqlıq illərində Cəmşid xan həm Azərbaycan xalqının milli ənənələri, həm də rus imperiyasının təsiri altında böyümüşdür. Ailəsinin hərbi ənənələri, babalarının xanlıq dövründəki nüfuzu onda hərbi xidmətə maraq oyatmışdı.
Təhsili və hərbi hazırlığı
Peterburq hərbi məktəbi
Cəmşid Naxçıvanski gənc yaşlarında hərbi karyera yolunu seçərək Sankt-Peterburqda yerləşən məşhur kadet korpusunda təhsil almışdır. Burada o, klassik hərb elmləri, strategiya, taktika və mühəndislik fənlərini öyrənmişdir.
Çar ordusundakı ilk xidmət illəri
Birinci Dünya müharibəsi illərində Cəmşid Naxçıvanski çar ordusunun zabiti kimi Qafqaz və Avropa cəbhələrində vuruşmuşdur. Bu dövrdə onun igidliyi və komandanlıq bacarıqları diqqət çəkmişdir.
Cəmşid Naxçıvanskinin karyerası və fəaliyyəti
Sovet ordusunda yüksəlişi
1917-ci il Oktyabr inqilabından sonra siyasi vəziyyət dəyişsə də, Cəmşid Naxçıvanski hərbi xidmətini davam etdirmişdir. O, Sovet ordusuna qoşularaq qısa müddətdə böyük nüfuz qazanmış, general-mayor rütbəsinə qədər yüksəlmiş ilk azərbaycanlı zabitlərdən biri olmuşdur.
Azərbaycan hərbi tarixində yeri
Onun fəaliyyəti Azərbaycan xalqı üçün xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Cəmşid Naxçıvanski yalnız bir sərkərdə deyil, həm də milli hərb məktəbinin banilərindən sayılır. Bugünkü Naxçıvanski adına Hərbi Liseyin yaranması da onun irsi ilə bağlıdır.
Nailiyyətləri və igidlik nümunələri
Döyüşlərdə göstərdiyi qəhrəmanlıq
Cəmşid xan müxtəlif hərbi əməliyyatlarda göstərdiyi qəhrəmanlıqla seçilmişdir. O, döyüş meydanında əsgərlərinə nümunə olur, şəxsi cəsarəti ilə onların ruhunu yüksəldirdi.
General-mayor rütbəsinə yüksəlməsi
Onun ən böyük nailiyyətlərindən biri Sovet ordusunda general-mayor rütbəsi alması idi. Bu, həmin dövrdə azərbaycanlı zabitlər üçün olduqca nadir hadisə idi və Cəmşid Naxçıvanskinin hərbi istedadının təsdiqi idi.
Cəmşid Naxçıvanskinin yaradıcılığı və təsiri
Azərbaycan hərbi təhsilinə verdiyi töhfə
Cəmşid Naxçıvanski yalnız döyüş meydanında deyil, həm də hərbi təhsil sahəsində mühüm işlər görmüşdür. Onun adı ilə bağlı olan hərbi məktəblər gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsinə xidmət edir.
Vətənpərvərlik simvolu kimi rolu
Onun həyatı və fəaliyyəti Azərbaycan gəncliyi üçün vətənpərvərlik nümunəsinə çevrilmişdir. Müasir dövrdə də onun adı qürurla çəkilir, qəhrəmanlıq yolu təbliğ olunur.
Cəmşid Naxçıvanskinin faciəli sonu
Təəssüf ki, Sovet dövründə siyasi repressiyalar bir çox ziyalı və hərbçilərin həyatına son qoydu. Cəmşid Naxçıvanski də həmin repressiyaların qurbanlarından oldu. O, 1938-ci ildə Stalin rejiminin təqiblərinə məruz qaldı və şəhid edildi.
İrsinin davamı və bugünkü əhəmiyyəti
Naxçıvanski adına hərbi lisey
Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra Cəmşid Naxçıvanskinin xatirəsi əbədiləşdirildi. Onun adı ilə Bakıdakı Naxçıvanski adına Hərbi Lisey fəaliyyət göstərir. Bu məktəb onlarla, yüzlərlə hərbi kadr yetişdirərək Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin formalaşmasına töhfə verir.
Tarixi və milli yaddaşda yeri
Onun həyatı və fəaliyyəti milli tariximizin ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Azərbaycan gəncləri üçün Cəmşid Naxçıvanski qəhrəmanlıq, şərəf və vətən sevgisinin rəmzidir.
Cəmşid Naxçıvanski haqqında maraqlı faktlar
- O, həm çar, həm də Sovet ordusunda xidmət edən az saylı azərbaycanlı zabitlərdən biridir.
- Onun nəslindən olan şəxslər də hərbi ənənələri davam etdirmişlər.
- Azərbaycan ədəbiyyatı və sənətində onun obrazı qəhrəmanlıq nümunəsi kimi işlənmişdir.
Cəmşid Naxçıvanskinin Azərbaycan tarixinə təsiri
Hərbi strategiya və rəhbərlik bacarığı
O, yalnız cəsarətli döyüşçü deyil, həm də peşəkar hərbi strateq idi. Onun tətbiq etdiyi üsullar Azərbaycan ordusunun gələcək inkişafında mühüm rol oynadı.
Mədəni və siyasi təsiri
Cəmşid Naxçıvanskinin adı təkcə hərbi tarixdə deyil, milli mədəni yaddaşımızda da yaşayır. O, Azərbaycanın dövlətçilik ənənələrinin qorunmasında böyük rola malikdir.
