Cırtdan Nağılının Müəllifi Kimdir – Azərbaycan Folkloru
Azərbaycan xalqının zəngin mədəni irsinin ən parlaq nümunələrindən biri olan “Cırtdan” nağılı, həm uşaqların, həm də böyüklərin sevimli obrazına çevrilmişdir. Lakin bu nağılın müəllifi kimdir? Bu sual folklorşünaslar və ədəbiyyatsevərlər arasında uzun müddətdir müzakirə mövzusu olmuşdur. Məqaləmizdə bu sualın cavabını axtaracaq, həmçinin Cırtdan obrazının yaranma tarixçəsi, inkişafı və cəmiyyətə təsiri barədə geniş məlumat verəcəyik.
Cırtdan nağılının müəllifi kimdir
Cırtdan Nağılının Müəllifi Kimdir?
“Cırtdan” nağılı, Azərbaycan xalqının şifahi ədəbiyyatının ən qiymətli nümunələrindən biridir. Bu nağılın konkret bir müəllifi yoxdur; o, xalqın kollektiv yaradıcılığının məhsuludur. Nağılın məzmunu və motivləri müxtəlif bölgələrdə fərqli şəkildə danışılmış, lakin ümumi süjet xətti qorunmuşdur. Bu da onun xalqın ortaq irsi olduğunu göstərir. Bəzi mənbələrdə nağılın ilk dəfə yazıya alınması ilə bağlı Abdulla Şaiq və Mirmehdi Seyidzadə kimi şəxslərin adı çəkilsə də, onlar müəllif deyil, folklor nümunələrini toplayan və sistemləşdirən ədiblərdir .
Cırtdan Obrazının Yaranma Tarixi və İnkişafı
“Cırtdan” nağılının kökləri qədim dövrlərə, Azərbaycan xalqının mifoloji və folklor ənənələrinə əsaslanır. Nağılın əsas ideyası zəifin ağılla güclünü məğlub etməsi mövzusuna dayanır ki, bu da xalqın mənəvi təfəkkürünü və həyat fəlsəfəsini əks etdirir. Nağıl müxtəlif bölgələrdə fərqli versiyalarda danışılmış, lakin ümumi süjet xətti qorunmuşdur
Cırtdan Nağılının Əsas Süjeti
Nağılın əsas süjeti balaca Cırtdanın meşəyə odun yığmağa gedərkən yoldaşları ilə birlikdə divin evinə düşməsi və oradan ağıllı şəkildə xilas olması ətrafında cərəyan edir. Cırtdan, kiçik olmasına baxmayaraq, öz ağılı və cəsarəti ilə divi məğlub edir və yoldaşlarını xilas edir. Bu süjet, kiçik yaşda olmanın maneə olmadığını, əzmkarlıq və ağılla böyük işlərin görülə biləcəyini vurğulayır.
Cırtdan Nağılının Ədəbi və Mədəni Təsiri
“Cırtdan” nağılı yalnız folklor nümunəsi olmaqla kifayətlənmir; o, həm də Azərbaycan ədəbiyyatında və mədəniyyətində mühüm yer tutur. Nağılın müxtəlif ədəbi və mədəni interpretasiyaları mövcuddur. Məsələn, Mirmehdi Seyidzadə nağılın əsasında bir ədəbi əsər yazmış, bu da nağılın ədəbi sahədəki təsirini göstərir
Bundan əlavə, “Cırtdan” nağılı müxtəlif səhnə və ekran əsərlərinə də ilham vermişdir. 1969-cu ildə Azərbaycanfilm kinostudiyası tərəfindən çəkilən “Cırtdan” adlı animasiya filmi, nağılın vizual təqdimatını təqdim etmişdir . Bu film, həmçinin Azərbaycan animasiyasının inkişafında mühüm addım olmuşdur.
Cırtdan Nağılının Müasir Interpretasiyaları
Zaman keçdikcə, “Cırtdan” nağılının müasir interpretasiyaları da yaranmışdır. Bu gün nağılın motivləri müxtəlif sahələrdə, o cümlədən ədəbiyyat, kino, teatr və digər sənət sahələrində istifadə edilir. Bu da onun cəmiyyətə təsirinin davam etdiyini göstərir.
