Lamiyə Vəliyeva kimdir? | Bioqrafiyası, həyatı və nailiyyətləri
Lamiyə Rövşən qızı Vəliyeva (doğum tarixi: 5 aprel 2002) — Azərbaycanlı paraatlet, T13 kateqoriyasında görmə məhdudiyyəti olan atletlər arasında sprint növlərində (100 m və 400 m) çıxış edir. O, Paralimpiya Oyunlarında, Dünya Para Atletika Çempionatlarında bir neçə dəfə qızıl və gümüş medal qazanmış, dünya rekordları qırmışdır. Lamiyə Vəliyeva Azərbaycan paraatletikasının ən parlaq ulduzlarından biridir.
Lamiyə vəliyeva kimdir
Erkən Həyatı və Şəxsi Background (Bioqrafiyası)
Doğum və ailə
- Lamiyə Vəliyeva 5 aprel 2002-ci ildə anadan olub.
- Onun ata adı Rövşən Vəliyevdir.
- Lamiyə doğuşdan görmə məhdudiyyəti olan atletdir (görmə pozğunluğu).
Uşaqlıq və idmana giriş
- Lamiyə uşaqlıqdan idmana maraq göstərib. Başlanğıcda voleybol kimi idman növlərində də iştirak edib.
- Daha sonra, xüsusilə sprint növlərinə – qaçışlara yönəlib, yarışlarda müsbət nəticələr göstərməsi ilə bu istiqamətə üz tutub.
Təhsil və şəxsi həyat
- Məqalələrdə Lamiyənin rəsmi olaraq hansı məktəb və ya universitetdə oxuduğu barədə geniş məlumat yoxdur. Mokumentlərdə təhsil aspektindən detallı mənbə tapmaq çətinlik təşkil edir.
- Şəxsi həyatla bağlı bəzi xəbərlər var: məsələn, Lamiyə Vəliyeva Cənubi Afrika Respublikasından idmançı ilə ailə həyatı qurmaq qərarına gəlib.
Karyerası (Fəaliyyəti və İdman Sahəsində Rol)
Başlanğıc dövrü
- Lamiyə 2015-ci ildən beynəlxalq yarışlarda iştirak etməyə başlayıb. İlk yarışlarından biri Konya şəhərində keçirilən beynəlxalq turnir olub, burada 100 metr məsafəyə qaçışda qalib gəlib.
- 2016-cı ildə Belarusda 60 metr məsafədə keçirdiyi yarışda beşinci pilləni tutub.
- 2017-ci ildə Avropa Yeniyetmələrinin Yay Olimpiya Festivalında iştirak edib.
Böyümə mərhələsi və milli səviyyədə tanınma
- 2018-ci ildə U-18 Avropa Çempionatında iştirak etmiş, həmçinin müxtəlif beynəlxalq və yerli yarışlarda medallar qazanıb.
- 2019-cu ildə U-18 Azərbaycan Çempionatlarında həm 200 m, həm 400 m məsafələrdə qalib olub.
Ən Böyük Nailiyyətləri (Major Achievements)
Paralimpiya Oyunları
- Tokio 2020 Paralimpiya Oyunlarında Lamiyə Vəliyeva:
- T13 kateqoriyasında 400 metr qaçışda qızıl medal qazanıb.
- 100 metr qaçışda isə gümüş medal əldə edib.
- Paris 2024 Paralimpiya Oyunlarında:
- 100 metr məsafədə qızıl medal qazanıb və yeni dünya rekordu qırıb – 11.76 saniyə nəticə ilə.
- 400 metr məsafədə isə gümüş medal qazanıb.
Dünya Çempionatları və digər yarışlar
- Dünya Para Atletika Çempionatlarında Lamiyə Vəliyeva 2023-cü ildə (Paris) T13 kateqoriyasında həm 100 m, həm 400 m sprint yarışlarında qızıl medal qazanıb.
- 2024-cü ildə Kobe (Yaponiyada) keçirilən Dünya Çempionatında da eyni məsafələrdə qızıl medallara sahib olub.
Dövlət təltifləri
- 2021-ci ildə Tokio 2020 Paralimpiya Oyunlarındakı uğurlarına və Azərbaycan idmanına göstərdiyi xidmətlərinə görə 1-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edilib.
- 2024-cü ildə Paris Paralimpiya Oyunlarındakı nailiyyətləri səbəbindən Prezident İlham Əliyev tərəfindən “Şöhrət” ordeni təqdim edilib.
Detallı Analiz: Ən Mühüm Layihələr və Nailiyyətlər
Aşağıda Lamiyə Vəliyevanın karyerasında xüsusilə fərqlənən və əhəmiyyətli olan layihələri / rol və ya yarışları analiz edək, onların nə üçün vacib olduğunu, nə qədər effekt yaratdığını və hansı mənada Azərbaycan, paralimpiya hərəkatı və dünya idmanı üçün önəm daşıdığını.
Tokio 2020 Paralimpiya Oyunları
Vacibliyi: Bu yarış Lamiyənin beynəlxalq arenada tanınma nöqtəsi oldu. Görmə məhdudiyyəti olan atletlər üçün yüksək səviyyəli Paralimpiya Oyunlarında medallar qazanmaq, yalnız şəxsi uğur deyil, həm də ölkə üçün böyük qürur mənbəyi idi.
Nəticələri:
- 400 m T13-də qızıl medal – bu nəticə Lamiyənin idman səviyyəsinin yüksək olduğunu göstərdi.
- 100 m T13-də gümüş medal – bu məsafədə yarışan güclü rəqiblər arasında belə yüksək nəticə göstərmək atletik potensialını nümayiş etdirdi.
Cəmiyyətə və mədəniyyətə təsiri:
- Tokioda qazandığı medallar Lamiyəni Azərbaycanın paralimpiya idmanı simvoluna çevirdi.
- Gənc idmançılar, xüsusilə görmə məhdudiyyəti olanlar üçün motivasiya mənbəyi oldu.
- İdman ictimaiyyətində paralimpiya idman növünün görünürlüğünü artırdı, diqqəti bu kateqoriyaya yönəldərək infrastruktur və dəstək imkanlarının yaxşılaşdırılması istiqamətlərində fikir mübadiləsi yaratdı.
Paris 2024 Paralimpiya Oyunları
Vacibliyi: Paris 2024 Lamiyə üçün ikinci Paralimpiya, lakin daha yüksək tələblərin və daha güclü rəqiblərin olduğu bir mərhələ idi. Burada həm medallarını qorumaq, həm də yeni rekordlar qırmaq məqsədi vardı.
Nəticələri:
- 100 m T13-də qızıl medal və yeni dünya rekordu – 11.76 saniyə.
- 400 m T13-də gümüş medal.
Niyə əhəmiyyətlidir?
- Dünya rekordunun qırılması Lamiyənin yalnız medal sahibi olması ilə kifayətlənmədiyini, daha da irəliyə getməyi bacardığını göstərir.
- Qızıl medal və rekord nəticəsi Azərbaycanın paralimpiya atletikasında yeni səviyyə deməkdir – dünya rekordunun sahibi olmaq beynəlxalq arenada Azərbaycan bayrağının tanıdılması baxımından önəm böyükdür.
- Bu nəticələr Lamiyə üçün öz potensialını maksimal utilizə etmək, gələcəkdə daha böyük yarışlarda – dünya çempionatlarında, mümkün sponsorlarda və beynəlxalq dəstəkdə – möhkəmlənmək üçün baza yaradır.
Dünya Para Atletika Çempionatları və Rekordlar
- 2023-cü ildə Parisdə və 2024-cü ildə Kobe-də keçirilən dünya çempionatlarında 100 m və 400 m T13 yarışlarında ardıcıl qızıl medallar qazanmaq Lamiyənin sabit performans göstərdiyini və ardıcıl uğur əldə etdiyini göstərir.
- Bu çempionatlar Lamiyənin yalnız Paralimpiya Oyunlarında deyil, dünya səviyyəsində də rəqib tanımadan podiumlara qalxdığını sübut edir.
Yaradıcılığı və Gənc Idmançılara Təsiri
Lamiyə Vəliyevanın “yaradıcılığı” sözü burada idman yaradıcılığı, texniki bacarığı, yarışlarda strategiyası, psixoloji hazırlığı və idmançılar arasında rol modelliyi deməkdir.
- Texniki bacarıq və iradə: Görmə məhdudiyyəti olmasına baxmayaraq Lamiyə sürətli startlar, düzgün qaçış texnikası və yarışlarda yarışmanın gərginliyini idarə etmə bacarığını nümayiş etdirir.
- Motivasiya və psixoloji hazırlıq: Müsahibələrində Lamiyə Brüs Linin fəlsəfəsindən ilham aldığını qeyd edib, bu da onun iradəsi və çalışqanlığına tutarlı psixoloji baza verdiyini göstərir.
- Rol modeli kimi fəaliyyəti: Lamiyə gənc atletlər, xüsusilə paralimpiya idmançıları üçün böyük nümunədir. Onun uğuru göstərir ki, fiziki məhdudiyyətlər məqsədlərə çatmaqda mane ola bilməz, əgər düzgün məşq, dəstək və əzmkarlıq varsa.
- Cəmiyyətin qəbulunda rolu: Mediada, sosial şəbəkələrdə və dövlət səviyyəsində Lamiyənin uğurları tez-tez vurğulanır, bu da paralimpiya idmanının hörmətini və diqqətini artırır. Dövlət tərəfindən aldığı ordenlər, mükafatlar da bu etirafın göstəricisidir.
Kim olub: Öz Səviyyəsində nədir?
Lamiyə Vəliyeva yadda olan biridir – görmə məhdudiyyətli olmasına baxmayaraq sprint sahəsində dünya səviyyəsində zirvələrə çatan, Paralimpiya Oyunlarında çempionluq, dünya rekordları, dövlət təltifləri qazanan atlet. Onun kim olması – sadəcə atlet deyil, həm də simvol, nümunə, ilhamverici şəxsdir.
Bioqrafiyası və Karyerasının Xronologiyası
| İl | Hadisə |
|---|---|
| 2002 | Doğum – 5 apreldə, görmə məhdudiyyəti ilə dünyaya gəlir. az.wikipedia.org+1 |
| ~2013-2015 | Uşaqlıq və idmana maraq; voleybolla məşğul olur, sonra qaçış yarışlarında fərqlənir. azertag.az+1 |
| 2015 | İlk beynəlxalq yarışlar; Konya, 100 m yarışında qalib gəlir. az.wikipedia.org+1 |
| 2016-2019 | Müxtəlif U-18, Avropa yarışlarında iştirak; medallar; məsafələrdə təcrübə əldə edir. Lent.az+1 |
| 2021 | Tokio-2020 Paralimpiya Oyunlarında qızıl və gümüş medallar qazanır. Dövlət ordeni alınır. az.wikipedia.org+1 |
| 2023-2024 | Dünya çempionatlarında ardıcıl uğurlar; Paris, Kobe kimi yarışlarda qızıl medallar; Paris 2024-də yeni dünya rekordu. Википедия+2Lent.az+2 |
| 2024 | Paris Paralimpiya Oyunlarında qızıl və gümüş; dövlət tərəfindən “Şöhrət” ordeni; dünya rekordu. Википедия+2Lent.az+2 |
Nailiyyətlərinin Cəmiyyət və Tarix Üçün Əhəmiyyəti
- Lamiyə Vəliyeva, paralimpiya idmanında ölkəmizin adını beynəlxalq yarışlarda uğurla çıxarıb, yeni rekordlar qıraraq Azərbaycan üçün qürur mənbəyidir.
- Onun uğurları, görmə məhdudiyyəti olan insanlara göstərir ki, fiziki çətinliklər mane ola bilər, lakin uğur mümkündür. Beləcə, belə atletlər üçün infrastrukturun, sosial dəstəyin, idman klublarının və federasiyaların rolu daha da artır.
- Tarixdə ilk olmaq xüsusiyyəti – məsələn, gördüyü yarışlarda dünya rekordu qırması, Paralimpiya Oyunlarında göstərdiyi nəticələr – Lamiyə Vəliyeva adını Azərbaycan idman tarixində qalıcı edir.
- Gənclərə təsiri: onun hekayəsi Azərbaycanda paralimpiya idmanının tanınmasına, populyarlaşmasına və gələcəkdə potensial gənclərin bu sahəyə yönlənməsinə şərait yaradır.
Tənqidi baxış: Çətinliklər və Gələcək Perspektivlər
Çətinliklər
- Görmə məhdudiyyəti çətinlik yaradıb – texniki hazırlıq, yarış şəraitində görmə imkanlarının məhdudluğu.
- Rəqabət çox güclüdür – dünya səviyyəli yarışlarda rəqiblər çox təcrübəlidir, bu da həm psixoloji, həm də fiziki hazırlıq tələb edir.
- Yarış və səyahətlər, beynəlxalq turnirlərə çıxış bəzən logistika və maliyyə baxımından çətin ola bilər.
Gələcək üçün perspektivlər
- Daha çox beynəlxalq yarışlarda iştirak, medalların sayını artırmaq.
- Dünya rekordlarını saxlamaq və ya yeniləmək.
- Məşq texnikasının və dəstəyin daha da inkişaf etdirilməsi – məşqçilər, idman texnologiyaları, reabilitasiya və vizual məhdudiyyətlərlə işləyən xüsusi metodlar.
- Gənc paralimpiya idmançılarına mentorluq, təlim proqramları yaratmaq.
- Sosial media və ictimaiyyətlə işlə, paraidmanın tanınmasını artırmaq, inkluzivliyin genişlənməsi üçün təşəbbüslərlə çıxış etmək.
Kim olub: Lamiyə Vəliyevanın şəxsiyyəti və kimliyinin mahiyyəti
Lamiyə Vəliyeva — güclü iradəsi, ziynəti və məqsədli yanaşması ilə seçilən şəxsdir. O, yalnız idman yarışlarında qalib deyil, həm də ölkəsinin imicini yüksəldən, paraatletika sahəsində inspirasiya mənbəyi olan şəxsdür. “Kimdir” sualına cavab olaraq — o, paralimpiya atletikası üzrə dünya çempionu, rekordçu, dövlət favoritidir və Azərbaycan üçün ümidverici gənc istiqamətçidir.
